کنترل هیجانات در کودکان

آیا تا‌به‌حال برایتان پیش آمده که در موقعیتی قرار بگیرید که کنترل هیجانی خود را از دست بدهید و کاری کنید که بعد از انجام آن پشیمان شوید؟ آیا برایتان پیش آمده برخی از موضوع‌های پیش‌پاافتاده و کم‌اهمیت به‌شدت شما را بر هم بریزد؟

همه‌ی ما شادی، اندوه، خشم، ترس، تعجب و احساس‌های دیگر را در موقعیت‌های مختلف تجربه می‌کنیم. این احساسات بدون واسطه در درون ما هستند و در رفتار و حالات چهره‌ی ما نمایان می‌شوند‌ و علاوه بر آنکه در زندگی و کارکرد ما نقش اساسی دارند، یکی از مؤلفه‌های اصلی ارتباط اجتماعی به حساب می‌آیند. هیجان‌ها ارتباط بین فردی را گسترش می‌دهند و درک متقابل را آسان‌تر می‌کنند. 

بسیاری از مشکلات بین فردی مانند دلخوری‌ها، درگیری‌ها و حتی اتفاق‌های تلخی مثل خودکشی‌ در پی ناتوانی در کنترل هیجان‌های منفی رخ  می‌دهد. ممکن است افراد پس از فرونشینی هیجاناتشان، از رفتار خود پشیمان شوند، اما چینی بند‌زده هیچ‌گاه مثل روز اول نخواهد شد و آثار شکستگی همیشه بر آن باقی خواهد ماند. 

از آنجایی که هیجان‌ها زیربنای رفتار و اعمال ما را تشکیل می‌دهند و ما در روابط بین فردی مسئول اعمال خود هستیم، به مهارتی نیاز داریم که بتوانیم به کمک آن، هیجان‌های ناخوشایند و منفی خود را کنترل و مدیریت کنیم تا دائم مجبور نباشیم فعالیت‌های مهم و اصلی خود را کنار بگذاریم و عواقب رفتارهای قبلی‌مان را برطرف و جبران کنیم.

 

هیجان‌ چیست؟

واژه‌ی «هیجان» در زبان فارسی بیشتر برای بیان احساس‌ها وحالت‌های پرانرژی به کار گرفته می‌شود، ولی در روان‌شناسی تمام حالت‌های احساسی و عاطفی مثبت و منفی را در بر می‌گیرد. برخی از هیجان‌ها عبارت‌اند از خشم، ترس، عشق، محبت، تنفر، امید، ناامیدی، نگرانی، حقارت، غرور، اندوه، شادی، تعجب، پشیمانی و دلسوزی.

هیجان پدیده‌ای چند‌وجهی است و به ما کمک می‌کند با فرصت‌ها و مشکلاتی که در اتفاق‌های مهم زندگی با آن‌ها مواجه می‌شویم، سازگار شویم. بی‌تردید هیجان را بارها در زندگی خود تجربه کرده‌اید.

هیجان‌ها نوعی پاسخ فیزیولوژیکی هستند که بدن را برای سازگاری آماده می‌کنند. بدن ما هنگام هیجان‌زدگی طوری فعال می‌شود که با حالت بی‌هیجانی فرق دارد؛ مثلاً ممکن است نشانه‌هایی مثل افزایش ضربان قلب و تنفس سریع را تجربه ‌کنیم. 

هیجان‌ها برای موجود زنده جنبه‌ی کارکردی دارند و مانند گرسنگی باعث بقای موجود زنده می‌شوند. خشم ما را برای جنگیدن با دشمن آماده می‌کند وترس ما را برای گریختن از خطر مجهز می‌کند و جنبه‌ی مهم‌تر این‌که هیجانات پدیده‌های اجتماعی‌اند و ارتباط ما با دیگران را آسان می‌کنند، و علاوه بر اینکه به سازگاری فرد با محیط کمک می‌کنند، در برقراری تعاملات اجتماعی هم نقش به‌سزایی دارند. 

هیجان‌ها پیام‌های ارتباطی قدرتمندی‌اند که:

1.     احساس‌های ما را به دیگران منتقل می‌کنند؛

2.     چگونگی پاسخ‌دهی دیگران به ما را تعیین می‌کنند؛

3.     همکاری اجتماعی را آسان می‌کنند؛

4.     رفتارهای مناسب اجتماعی را تشویق می‌کنند. 

منبع: سایت دانابن